sábado, 27 de febrero de 2010

LEMBRANZAS


O XOGO DO VERTEDOIRO

Neste xogo consiste en deixar sen comer a algún veciño ou veciña, sen que se dea conta do que esta a pasar coa súa comida.

Nos anos cincuenta, os rapaces da nosa Aldea, uns mais grandes outros mais pequechos, andabamos investigando todas as casas que tiñan o vertedoiro, onde lavaban a louza, e tamén serbia para secala.

Unha noite despois de barallar, cal seria a casa escollida, decidimos que fose a de tia Pepa. Esta casa esta xunto a carretera principal, e o seu vertedoiro daba a carretera e mesmo tiña o desaugo cara fora. Esta muller tiña o defecto de deixar a comida a enfrear no vertedoiro, mentres dáballe de comer as vacas. Unha noite sobre as nove, nos estabamos xogando mesmo en fronte a súa véntana, e en cada instante mirabamos polo burato, xa que non era a primeira ves que mirabamos e sabiamos os costumes de todos os días, o que facía coa cea.

Despois de arranxar un fío de ferro, con unha curva diante, metemos este fío polo furado, enganchando a cunca do caldo pola asa, e tiramos todo polo chan.

Esta muller o escoitar o ruído, vaise a cociña, e ve toda a desfeita, a cunca en anacos no chan, o caldo ciscado tamén. Ela inocente, colleunas co gato, onde o pobre levou nas costa con un galleto, e fuxiu monte a riba cos pelos de punta e coas orellas encollidas. Nos seguimos xogando como se no pasara nada, é ela cabreada dicía ¿condenado de gato, se o comera, pero tirou con todo? ¿cando o colla o mato?, é nos coma se non pasara nada.

E seguimos facendo o mesmo durante unas tres ou catro veces pero, o gato xa tiña moito sufrido as nosas caralladas, é un día non deixou de estar con ela na corte, nos fixemos o mesmo, pero ela o sentir caer o prato na cociña, e o gato estaba con ela, empezou a mirar por se entrara outro animal na casa é non vío nada, so mirou cara o burato e de esta deuse de conta de que era o animal de dúas patas.

Agora seríamos nós os inocentes do noso xogo. Un día estabamos xunto a véntana intentando meter o fío de ferro polo furado, e caeunos un caldeiro de auga na cabeza, ¿ai collinvos é, condenados de rapaces? ¡¡xa llo contarei os vosos pais!! Para que todo quedase en nada, prometemos non facelo mais, isto pasou con nos, pero cos mais pequenos, algunha ves o facían noutras casas.

Isto an que o faciamos coma xogo, non se pode chamar xogar, senón facer mal o próximo, estas trasnadas aínda que non sexan perigosas, son contra a intimidade das persoas, é perdida de comida, en tempos que voa falta facía para moitas familias.


Corme 16 de Febreiro 2010


Luís Suárez

viernes, 26 de febrero de 2010

SUIZA 3


SUIZA (3)
A pesar del hombre de la pata de palo, he permanecido en cama hasta las ocho. Luego me he dedicado a recorrer el asilo. El caserón parece haber sido en otros tiempos un colegio. En los dormitorios queda una pizarra, en donde se puede leer: Vietato mangiare e sputare nella camera.
Estas prohibiciones en Italiano están escritas por la capitana, como dice Lorenzo, o sea por la señora del capitán. En la planta baja hay una sala con más de sesenta camas, donde penden del techo anillas, cuerdas y otros enseres deportivos. El cartel de la entrada anuncia que los ancianos pueden permanecer en cama hasta las ocho. Al trasponer el umbral, se percibe un nauseabundo olor a tabaco podrido, por los cuatro rincones ascienden columnitas de humo, acompañadas de broncos golpes de tos bronquial.
Durante toda la mañana se sigue oyendo el inconfundible caminar del hombre de la pata de palo, hasta las once, que termina sentándose junto a la caldera de agua caliente de los lavabos, de donde ya no vuelve a moverse en el resto del día.
En mi paseo de exploración, tropiezo con la capitana en persona:
Buenos días, joven, me saluda.
Es una mujer de edad indefinible, de aspecto muy severo, tiene la señora unos pómulos salientes que posan con crueldad piadosa.
Buenos días, señora.
Creo que no ha desayunado, usted esta mañana.
En efecto, no he desayunado, señora.
El desayuno se sirve a las siete y media en punto.
A las ocho no debe quedar nadie en cama. De modo que si desea desayunar, debe Hacerlo a las siete y media en punto.
Si señora.
Los españoles tienen ustedes un sentido muy particular de interpretar la puntualidad.
Si, señora. Quiero decir… tiene usted toda la razón del mundo.
La capitana abre los parpados, sostiene la mirada en tensión durante un largo rato. Al cabo, comprobando que es difícil hipnotizarme, transforma la fisonomía, guiñando un ojo con malicia.
Ven a la cocina, muchacho. Como todos los españoles, a pesar de todo, me eres simpático.
Confiaba que iba a invitarme a desayunar terminado el discurso, pero el guiño confieso que me ha sorprendido.

Por la tarde voy a visitar a un amigo Armand Meier.

Lorenzo me ha indicado el autobús que debo tomar para llegar hasta su casa, pero prefiero ir a pie por hacer economías. La madre de Armand queda entrecortada al abrirme la puerta, con ánimos de volverla a cerrar. La vergüenza me impide articular palabra. ¡Ah! No me hallo en condiciones de visitar, y tampoco puedo leer a todo el mundo mis memorias. Hago un esfuerzo para superar mi indecisión, pensando que la miseria quedara encubierta por la gabardina. ¡Ay, mi gabardina! ¡Luce lamparones de grasa y tiene deshilachadas las bocamangas!
Señora, soy un viejo amigo de Armand…
La señora no parece comprender. Vuelvo a repetir la frase, en un estilo diferente. Ya, ya, un amigo de Armin, dice en alemán.
Entre, por favor.
Me habla amablemente. Soy un amigo de Armand, un amigo de España, un amigo de cuando va de vacaciones.
Esta contenta de verme. Armin es su hijo. Debo esperar unos minutos, pues no tardara en llegar.
Perdone, tengo que secar el asado del horno.
Mientras la señora va a la cocina, reflexiono un instante en los problemas lingüísticos de los suizos. Su hijo, que proviene de la Suiza alemana, se llama Armin, pero en la Suiza francesa, se llama Armand.

Echandens, VD Suisse, Junio 1970.
Corme, 26 de Febrero 2010.
José Antonio Torres. Luis Suarez MI VIDA EN SUIZA.

viernes, 19 de febrero de 2010

SUIZA 2


SUIZA 2
Coruña y Lorenzo hablan de un film de mujeres desnudas que han visto recientemente. La historia pasa en un campo de nudismo. La película tiene algo de particular que solo muestra la parte posterior de los personajes, pero en la última escena, al salir de la piscina, a una muchacha se le ve todo. Lorenzo interrumpe para puntualizar y dice: No es vedad. Esa escena ha sido cortada por la censura.
Pero Coruña, que dice haber visto mas de diez veces la película, asegura rotundamente que al salir de la piscina durante una decima de segundo, todo, todo se le ve.
En esta casa, que cada vez mas parece un asilo, la mayor parte son Italianos, emigrantes curtidos, peones dela construcción; hombres que miran con una frialdad y dureza espeluznantes. Un viejo, que dice ser suizo, une su eco al sentimiento general.
No hay compasión con los viejos. Cuando un golpe adverso nos reduce a la miseria, nadie nos ofrece trabajo, nadie nos echa una mano. Hasta mi reloj tengo empeñado para poder comer.
Siempre quedan esperanzas para seguir viviendo. Se busca trabajo, se hacen horas extraordinarias, se economiza para desempeñar el reloj. Con el rescate del reloj comienza una nueva vida. Presentado como un señor, se nos abren las puertas del mundo. Y gracias que siempre queda una esperanza.
A las ocho y media, el capitán nos concede dos camas en la sala numero cuatro. Debemos pagar franco y medio cada noche. Olvidando de cumplir este requisito, las camas serán adjudicadas a otros necesitados. Otra advertencia. A las diez de la noche se cierra la puerta, prohibido venir borracho, cantar o hacer escándalo a partir de esta hora.
En la sala numero cuatro nos recibe una veintena de italianos que quedan petrificados desde nuestra aparición.
Ocultamos las tres cientas pesetas que nos quedan en un doble de la almohada, nos desnudamos en silencio. Las camas están duras, no cesa de entrar y salir gente de la habitación.
Luis tampoco ha podido dormir en toda la noche, como no sea después de las cinco, hora en que los italianos han marchado. El despertar de nuestra primera noche en Suiza es inolvidable. A las siete un hombre nos tira de las mantas, un hombre que tiene dos colmillos negros que levantan el labio superior. ¡Que escalofríos da verlo marchar con una pata de palo!

Place du Tunnel- Lausanne 1970. José Antonio Torres y Luis Suarez.
Corme 18 de Febrero 2010.
Luis Suarez

domingo, 14 de febrero de 2010

OS NOSOS APODOS


IXPUMMM

As cousas como son, na miña aldea, os nomes mais coñecidos de todos os veciños, eran os epodos, uns os collían con agarimo, ou os acollen, por que aínda se leva iso de chamar ou dicir tío Caramba, tia Rosa de Benito, tío Eliseo do lugar, Xesús do Creguiño, tia Pepa do Grecho, Luis da Costa, Xesús dos Gamallos, Os da porteira, coma Xosé da Porteira, os da Laracha, coma Manuel da Laracha, os dos Sagrelos, coma Serafín dos Sagrelos, os de Carballal, coma tío Manuel de Carballal, os de Americano, coma tío Manuel de Americano, os de Horta Chica, coma Serafín de Horta Chica, os do Cornecho, coma Suso do Cornecho, os de tia Santanderina, coma Tucho de Santanderina, os dos Caínzos, coma tío Ignacio dos Caínzos, os de Cances, coma Suso de Cances, os do Toural, coma Ramón do Toural.

E podemos seguir cos nomes, postos coma a segundas, ou ven pola familia ou polo sitio onde se encontra a casa familiar, e tamén son nomes que traes de outras Aldeas ou Pobos, coma os de Cances, o Carballal, Santanderina. Hoxe en dia, moitos de todos estes nomes que nomeei, xa faleceron pero fica o nome na casa, coma por exemplo, a casa de tia Maripepa, aínda que nela non quede ninguén da familia, hoxe habitada por uns Irlandeses, a casa de Tia Ramona das Laxes, tamén esta habitada por outra familia, a casa dos da Laracha, segue co nome da casa de tío Manuel da Laracha, e tamén esta con outros donos.

Os de tras da Fonte, tío Manuel de detrás da fonte, tia Pepa das Delicias, a casa das Delicias, tío Antoniño, a casa dos de Antoniño, Xerpes, a casa de xerpes. E así moitos mais que forman a Parroquia de San Adrián de Corme.

Dentro de estes nomes tamén existían ou existen aínda, pero son nomes que ofenden a persoa, por iso non os direi, so un que e coma empezo este articulo.

Cando era eu un rapas, tiñamos un home que quería moito os rapaces, e mais cando diciamos a voz de coro IXPUM – FOGUETE, e o poño en maiúsculas, xa que unha ves sen saber por que, levei unha malleira de el, e desde aquela fun un dos mais.

Este e un pequeno recordatorio dos nosos nomes, nunha aldea chea de almas, por que de vivos xa vamos ficando poucos, pero as casas fican e outros as evitaran, sexan do pobo ou foráneos, que ven vidos sexan.

Luis Suarez / Corme - 14-02-10 /

miércoles, 10 de febrero de 2010

MEMORIAS



SALIDA DE LAS CLOACAS

Un sábado a la mañana en el centro Gallego, llega un señor que ya le teníamos visto mas veces por el centro, solía visitar los centros Españoles y coger sus borracheras, él decía que trabajaba junto al lago en un restaurante, y si era cierto, trabajaba de camarero, pasaron los días y este señor, todos los fines de semana le encontrábamos en el centro Gallego, un día con su borrachera dejo la gabardina, que parecía a la del teniente colombo, olvidada en el bar del centro, unos compañeros la guardaron para dársela cuando apareciera por el local. Este señor no ha vuelto mas por el centro Gallego, sabíamos donde trabajaba, y dijimos de llevársela a su trabajo, el no estaba, cambiara de trabajo, o el así dijo a los dueños, que no estaban muy contentos con él, decían que todos los días tenía peleas con los clientes, y le parecía que en España era policía, por su documentación.

Pues si, este señor, había sido policía nacional, echado del cuerpo por una pelea con sus compañeros, donde en su cara junto a la nariz, tenía una cicratiz que le llegaba al labio superior de un navajazo por un compañero suyo en España. Y cual sería nuestra sorpresa, en esta gabardina, en sus bolsillos tenía información de todos aquellos que estaban fichados por la policía con sus direcciones y donde trabajaban, y numerosos números de teléfonos de contacto en España y unos francos sueltos. La mayoría de estos que tenía en la lista, o casi todos, ya no estaban en Suiza, o si quedaban algunos, ya no estaban al descubierto. Miedo, si miedo, y sin hacer nada, solo por callar la boca, y no conocer a nadie, por tener miedo a que un sin vergüenza sacara fotos para un recuerdo en la frontera, solo por manifestarnos en contra de la tiranía fascista, son recuerdos muy malos de no recordar, recuerdos que decimos que nunca mas tengamos que pasarlo.

Empezamos a protegernos, a ser mas secreta, que los secretas, los que no estábamos en papel de gabardina, seguíamos normalmente, pero con ¡ojo al chivato! y por si algo pasaba, las vacaciones las pasábamos en Suiza.

EL GUSANILLO POLITICO

Por medio de unos compañeros del MCE, me fui metiendo en política, estos compañeros de tendencia Maoísta, reflejaban su política muy cerrada en su combate contra una dictadura que todos estábamos para derrotarla, pero cuando criticábamos también la de Stalin, ellos no daban el brazo a torcer, hablaban que solo ellos eran los salvadores de la causa, a la revolución en España, yo no les entendía mucho, ya que hablaba con otros compañeros no Estalinistas, y mismo del PCE, y no ponían a Stalin en el trono de la revolución bolchevique como el principal revolucionario del octubre del 1917. La revolución bolchevique, su principal dirigente a sido Lenin, Trotsky, y también Stalin, que después de la revolución, hizo la suya, sacando de medio a todos los que le estorbaban, y mismo el envenenamiento de Lenin, ¿quién a sido?. Mis libros sobre el socialismo, de Marx y otros, incluido Lenin, Rosa de Luxemburgo sobre los sindicatos de clase, me decían poco, sobre lo que los compañeros del MCE me ponían sobre la mesa, y menos con los que leía del compañero Trotsky, y más desde que supe que había sido asesinado por un militante del PSUC en México. Pero dentro de todo esto, los compañeros del MCE, supieron enrolarme en este combate, un combate de más de 40 años en la lucha por la Democracia y el Socialismo, en esta lucha por el bien social para todos por un igual, sin mirar si eres negro o rojo, y en este combate, me puse en la calle y fabrica, a seguir en la lucha permanente con mis compañeros y compañeras de lucha.
Pasaron unos meses, y los compañeros del MCE, me pusieron tramas para que continuara con ellos, unos y otros, me decían, este Trotskista burgués esta demás entre nosotros, no sé como un trabajador luchador, sin más que el salario a fin de mes, es un burgués. Después de llevar palos por todos lados, en la calle, en casa palos políticos, me marche con mi política a otro lado, pero siempre junto a mis compañeros y compañeras, fueran de uno o de otro partido, desde los Anarquistas hasta los Trosquistas. Siempre con aquellos que luchaban para poder pasar la frontera de Irun por el puente, y no por la montaña como muchos pasaron.

Corme a 10 de Febrero 2010-02-10
Luis Suarez

viernes, 5 de febrero de 2010

CORME TERRA DE MARIÑEIROS


CORME TERRA DE MARIÑEIRO

NOMES DAS VELAS DE UN BARCO

Cada unha das velas de un barco teñen un nome único que polo xeral, comparten coa verga da que colga. Para algunhas velas de nome xenérico, como juanete de proa.
Nun velero de tres mástiles, estas son as suas velas.

1. Petifoque: foque muito mais pequeño que o principal, de lona mais delgada e que se orienta por fora de el.
2. Foque: Chamase así o foque maior e principal, que e o que se enverga nun nervio que baixa dende a encapilladura do velacho a cabeza do botalon de aquel Nome.
3. Fofoque: Foque que esta situado entre o principal e o contrafoque.
4. Contrafoque: Foque, mais pequeño e de lona mais grosa que a principal, que se enverga e orienta mas adentro que el, queremos decir pola sua cara de popa.
5. Sobrexuanete de proa: Sobrexuanete do palo trinquete.
6. Xuanete da proa: Xuanete do palo de proa.
7. Velacho: Gavia do trinquete.
8. Trinquete: 1. Verga maior que cruza sobre o palo de proa. 2. Vela que se larga nela. 3. Palo de proa, nas embarcacions que teñen mais de un.
9. Sobrexuanete maior: Sobrexuanete do palo maior.
10. Xuanete maior: Juanete do palo maior.
11. Gavia: Vela que se coloca no mastelero maior das naves, a cal da nome a este, a sua verga, e as velas de outros mástiles que ocupan a mesma posición.
12. Vela maior: Vela principal que vai no palo maior.
13. Sobreperico: Vela cuadra que se larga por encima da perico ou xuanete do palo mesana.
14. Perico: Xuanete do palo da mesana que se cruza sobre o mastelero da sobremesana. Vela que se larga nel.
15. Sobremesana: Gavia do palo mesana.
16. Cangrexa: Vela de cuitelo, de forma trapezoidal, que vai envargada por duas relingas no pico e palo correspondentes.

Estas son as definicions dos nomes das velas:
a Foque: Toda vela triangular que se orienta e amura sobre o bauprés.
b. Juanete: Cada unha das vergas que se cruzan sobre as gavias, e as velas que naquelas que se envergan.